Marka hukuku alanında sıkça karşılaşılan ama çoğu zaman yeterince anlaşılamayan konulardan biri markasal kullanım kavramıdır. Ticaret unvanı ile marka arasındaki farkın netleşmediği durumlarda, firmalar farkında olmadan tescilli bir markaya tecavüz edebilmektedir. Bu yazımızda, markasal kullanım nedir, ticaret unvanı ve marka hakkı nasıl korunur, hangi durumlar tecavüz teşkil eder, tüm detaylarıyla açıklıyoruz.
Marka Hakkı ve Ticaret Unvanı Arasındaki Temel Fark
İlk olarak kavramları doğru anlamak gerekir:
- Marka, bir teşebbüsün mallarını veya hizmetlerini diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. Tescil edildiğinde, sahibine o işareti belirli mal ve hizmetlerde tek başına kullanma hakkı sağlar.
- Ticaret unvanı ise ticari işletmenin resmi adıdır. Her tacir, ticaret siciline kayıtlı unvanı ile işlem yapar ve bu unvan üzerinden belgeleri imzalar.
Tescilli bir marka sahibi, Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde, markasının benzerlerinin aynı veya benzer mal ve hizmetlerde kullanılmasını yasaklama hakkına sahiptir. Buna ürün ambalajında, ithalat ve ihracat işlemlerinde, reklamda, faturalarda veya iş evraklarında kullanımı da dahildir.
Tescilsiz Marka ve Kullanıma Dayalı Haklar
Tescilsiz markalar da tamamen korumasız değildir. Türk Ticaret Kanunu kapsamında haksız rekabet hükümleri ve kısmen de Sınai Mülkiyet Kanunu ile korunabilirler. Örneğin, uzun süredir kullanılan bir işaret ya da marka, belirli bir ayırt edicilik kazandıysa, bu kullanım hakka dönüşebilir. Böyle durumlarda, benzer bir işaretle yapılan marka başvurusu, itirazla reddedilebilir.
Peki “Markasal Kullanım” Ne Demek?
Markasal kullanım; ticaret unvanının yalnızca firma adı olarak değil, ürün veya hizmetlerde ayırt edici bir işaret gibi kullanılmasıdır. Yani bir şirketin ismi, ticaret unvanı olmanın ötesinde marka gibi kullanılıyorsa, bu durum “markasal kullanım” olarak değerlendirilir.
Örnek: “Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş.” firmasının unvanındaki Ülker ibaresi, tek başına markasal bir anlam kazanmış ve ürünleriyle özdeşleşmiştir.
Eğer bir firmanın ticaret unvanı reklam, ambalaj, fatura, katalog, dijital platform gibi alanlarda markayı çağrıştıracak şekilde öne çıkarılıyorsa, bu kullanım artık ticaret unvanının sınırlarını aşmıştır.
Tescilli Marka Sahibinin Hakları Nelerdir?
Tescilli bir marka sahibi, eğer bir başka firma ticaret unvanını markasal şekilde kullanıyor ve bu durum markaya benzerlik ve iltibas riski doğuruyorsa, marka hakkına tecavüz davası açabilir. Bu konuda Yargıtay’ın da dikkat çekici kararları vardır.
📌 Yargıtay 11. HD, 2010/1952 K. sayılı kararında açıkça belirtilmiştir:
“Ticaret unvanının salt kullanımı marka hakkına tecavüz sayılmaz; ancak bu unvanın işletme adı veya marka gibi kullanılması tecavüz teşkil eder.”
Bu nedenle bir firma, yalnızca ticaret siciline kayıtlı diye bir ismi istediği gibi kullanamaz. Eğer bu isim tescilli başka bir marka ile karıştırılmaya müsaitse ve markasal anlam kazanmışsa, kullanımı sınırlandırılabilir.
Markasal Kullanım ile Hak Kazanmak Mümkün mü?
Evet. Bir ticaret unvanı veya işaret, uzun süreli ve yaygın kullanımla ayırt edici hale gelmişse, tescilli olmasa bile marka gibi korunabilir. Özellikle bir marka tescil edilmeden önce kullanıma dayalı bir ayırt edicilik kazandıysa, bu durum markanın hükümsüzlüğü davasında kullanılabilir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken kritik bir süre vardır:
➡️ Tescilli markaya karşı hükümsüzlük davası, tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır.
Bu süre geçerse, “önceki hak sahibi” markanın varlığını bildiği hâlde sessiz kalmış sayılır ve hakkını kaybeder.
Sonuç: Markasal Kullanım, Göz Ardı Edilmemesi Gereken Ciddi Bir Konudur
Bir ticaret unvanının sadece yasal bir işletme adı mı yoksa aynı zamanda bir marka mı olduğuna dikkat etmek gerekir. Aynı veya benzer ibarelerin, aynı veya benzer mal ve hizmetlerde kullanılması halinde iltibas (karıştırılma) ve haksız rekabet riski doğar.
Marka haklarınızı korumak, başkasının haklarına tecavüz etmemek ve ticari itibarı zedelememek adına; markanızı, ticaret unvanınızı ve kullanım şekillerinizi uzmanlarla birlikte değerlendirin.
Elmas Patent olarak, hem tescilli hem tescilsiz marka haklarının korunmasında ve markasal kullanımın denetlenmesinde yanınızdayız. Marka hukuku konusunda danışmanlık almak isterseniz, bize her zaman ulaşabilirsiniz.
Daha fazla bilgi için: www.elmaspatent.com
[email protected]
0 554 156 80 90
“ SMK 5/1(c) Nedir? Hangi Markalar Tanımlayıcı Kabul Edilir?” konusunu anlattığımız bu yazımızda ilginizi çekebilir. Keyifli okumalar: SMK 5/1(c) Nedir? Hangi Markalar Tanımlayıcı Kabul Edilir?
